انــار
انار از زمانهاي قديم در شهرستان سيرجان کاشت مي گرديده و با توجه به اينکه مناطق دشت اين شهرستان مانند زيدآباد ، حومه ، ملک آباد ، بلورد ، گلستان ، کفه مور و سعادت آباد مساعد کاشت اين درخت مي باشند که سطح زير کشت آن حدود 305 هکتار مي باشد و کيفيت انار توليدي بسيار مطلوب است . تقريباً تمام واريته هاي موجود ايران در شهرستان سيرجان کاشت گرديده و کيفيت محصول آنها مطلوب است و با توجه به اينکه دامنه کاشت و طيف سازگاري انار در جهان محدود است و کاشت اين محصول به کشورهاي ايران و افغانستان و چند کشور آسياي ميانه محدود شده است و حتي در ايران هم بيشتر در حاشيه کوير مرکزي کشت مي گردد .
انار با نام علمي Punica granatum از خانواده Punicaceae و جنس Punica و گونه Granatum درخت يا درختچه اي است گرمسيري و نيمه گرمسيري که منشاء آن از قفقاز سواحل بحر خزر و زاگرس بوده است . بهترين خاک جهت کشت انار خاک هاي رسي شني يا شني رسي با PH بين 7/5 تا 8 است . بهترين ارتفاع 1000 تا 1700 متر از سطح دريا با تابستان هاي گرم و طولاني است و درجه حرارت مناسب -5 تا 4+ درجه سانتي گراد است در مناطق مرطوب براي شکستن دوره خواب 200 تا 400 ساعت درجه حرارت زير 7 درجه سانتي گراد نياز دارد . يکي از محدوديت هاي کشت انار حساسيت آن به سرما مي باشد . انار در سرماي کمتر از 15 درجه سانتي گراد صدمه مي بيند و از اين بابت حساسيت انارهاي شيرين نسبت به انارهاي ترش بيشتر است در 25 استان کشور حدود 760 رقم انار اعم از انارهاي اهلي و وحشي و زينتي شناسايي گرديده است . از ارقام مشهور انار که مساعد کاشت اغلب نقاط ايران است ملس يزدي ، شاهي چترود ، شيشه کپ فردوس ، ملس دانه سياه اصفهان ، انار شهسوار سمنان و رباب نيريز است . انار معمولاً از طريق قلمه ازدياد مي شود و قلمه ها را از بين شاخه هاي 2 تا 3 ساله انتخاب مي کنند . طول قلمه بين 25 – 50 سانتي متر است و به گونه اي کشت شود که بيش از 5 – 7 سانتي متر آن بيرون از خاک نباشد و داخل هر گوده 3 – 2 قلمه قرار مي دهند . جهت احداث باغ استفاده از زيرشکن قبل از کاشت در عمق يک متري بسيار مفيد است و افزودن کود حيواني به خاک و زيرو رو کردن آن با وسايل مکانيکي توصيه مي گردد. در مناطق گرم براي جلوگيري از آفتاب سوختگي فواصل کشت را کوتاهتر و جهت باغ را شمالي جنوبي انتخاب کنيد .بهترين فاصله کاشت 4×3 يا 2/5×4 متر توصيه مي گردد . هرچه بستر کاشت درخت عميق تر تهيه شده باشد مقاومت درخت در مقابل کم آبي و خشکي و باد شديد بيشتر و توسعه ريشه بيشتر است . چنانچه گوده ها با چاله کن حفر مي شوند در کف چاله مقداري کود حيواني ريخته شود در زمان کاشت نهال بايد تا طوقه وارد خاک شود و بعد از کاشت بلافاصله آبياري انجام شود ، نهال انتخابي لازم نيست که زياد بزرگ باشد بلکه ريشه دار بودن آنها و داشتن قسمت هوايي کمتر مهم است بعد از کاشت نهال و بفاصله يک ماده سربرداري نهال انجام مي شود . باغ انار مثمر را تا نيمه دوم ارديبهشت ماه آب نمي دهند و در آبياري اول و دوم سعي شود انار کاملاً سيراب شود و بعد از اين آبياري در زمين هاي سبک هفته اي يک بار و در اراضي سنگين هر ده روز يک بار انجام شود . باغ انار هر دو سال يکبار شخم زده مي شود و کودهاي حيواني را قبل از شخم زدن به خاک اضافه مي کنيم . در تغذيه درختان انار لازم است که از تکنولوژي هاي جديد تغذيه و کودهاي جديد استفاده شود . در روش هاي جديد لازم نيست که همه ساله خاک کف باغ بيل زده شود و کودهاي حيواني و شيميايي به خاک افزوده شود . بلکه در همان زمان تهيه بستر يا هرچند سال يکبار کودحيواني فراواني به خاک داده مي شود و بعد از آن بخصوص بعد از به بار نشستن درخت ساليانه از کودهاي جديد که در سيستم آب آبياري داده مي شوند يا در سيستم هاي تحت فشار استفاده مي شوند ، استفاده شود .
هرس در تربيت درختان و نگهداري انارستان اهميت زيادي دارد زيرا انار پاجوش زيادي توليد مي کند و بايد شاخه هاي بارده به طور معمول در سطح جانبي تاج درخت توزيع شود پاجوش ها در جذب مواد غذايي با درخت رقابت مي کنند در صورت عدم حذف آنها از کميت و کيفيت محصول به شدت کاسته مي شود و درخت انار معمولاً به فرم 1 و 2 و 3 و 4 تنه پرورش داده مي شود و در زمستان در ماه هاي بهمن و اسفند شاخه هاي خشک و سرمازده و اضافي را حذف مي نمايند . از عارضه هاي انار ، آفتاب سوختگي است که پوست انار در برابر تابش شديد و مداوم نور آفتاب سوخته و حالت شادابي خود را از دست مي دهند و دانه هاي انار در آن قسمت رشد طبيعي نکرده و انار بازار پسندي خود را از دست مي دهد و علت آن اغلب کم آبي در تابستان مي باشد که به ميوه آب کمتري مي رسد و انتخاب واريته و انتخاب رديف هاي کاشت و هرس کم تاج اثرات آفتاب سوختگي را کاهش مي دهد و از عوارض ديگر ترکيدگي انار مي باشد که نامنظم بودن دور آبياري ، بارندگي بي موقع ، واريته ، بادهاي شديد و گرم و سوزان، هرس نامناسب ، کمبود برخي از عناصر بافت و جنس خاک از عوامل موثر در ترکيدگي انار است و استفاده از اسيد جبرليک( GA 3) با غلظت 250 پي پي ام پس از تشکيل ميوه از موثرترين و عملي ترين راه هاي پيشگيري از ترکيدگي است . از آفات مهم انار کرم گلوگاه است که در بعضي سالها تا 80 درصد محصول انار را در مراحل درختي و انباري ضايع و غيرقابل مصرف مي نمايد که اين آفت پروانه اي شب پرواز است که لارو آن خسارت مي زند و براي مبارزه با آن بايد مبارزه تلفيقي يا IPM انجام داد که شامل مجموعه اي از روش هاي مبارزه مي باشد که شامل تراکم اصولي درختان ، انجام شخم پاييزه ، جمع آوري انارهاي آلوده از تيرماه به بعد و سوزاندن آنها ، انجام ابياري مناسب و تغذيه مناسب ، استفاده از زنبور تريکوگراما، يخ آب زمستانه از عواملي هستند که مي تواند در کاهش آلودگي کرم گلوگاه موثر باشد . از آفات ديگر انار شته ها مي باشند که دو گونه شته شامل شته سبز انار و شته سبز جاليز در روي درخت انار ديده مي شوند که معمولاً در سطح روي برگها و در حوالي رگبرگ اصلي جمع مي شوند . شته ها بطور قابل ملاحظه اي در طبيعت بوسيله شکارگرها و پارازيت ها کنترل مي شوند . مبارزه شيميايي با آفات تنها در صورتي توصيه مي شود که جمعيت قابل ملاحظه اي از شته ها در اول فصل مشاهده شود در اين صورت قبل از مرحله گلدهي با يکي از ترکيبات شته کش مناسب با آنها مبارزه نمود .
